طبق دو بررسی محدود که اخیرا صورت گرفته است مشخص شد واکسن هایی که با استفاده از سلول های ایمنی خودی فرد برای مبارزه با سرطان ساخته می شوند، می توانند با سلول های سرطانی مبارزه کنند.
محققان در این دو آزمایش از واکسن های آزمایشگاهی برای درمان سرطان مهلک پوست به نام ملانوما استفاده کردند. در هر دو این موارد پس از استفاده از این واکسن، تومورهای بیش از نیمی از این بیماران کاملا نابود شد. نیم دیگری از بیماران موجود در آزمایش نیز تحت درمان دیگری قرار گرفتند که در آن سیستم ایمنی با هدف مبارزه با سرطان تقویت می شد. در این مورد نیز برخی از بیماران درمان شدند.
دکتر کترین وو، متخصص انسیستو سرطان دانا-فاربر، واقع در بوستون، که سرپرستی یکی از این مطالعات را بر عهده داشت؛ اظهار داشت: محققان در حال ساخت واکسن هایی مشابه با این واکسن برای انواع دیگر سرطان همچون نوعی از سرطان مغزی با نام گیلوبلاستوما، سرطان کلیه، سرطان خون و سرطان تخمدان هستند. در واقع بسیاری دیگر از انواع سرطان با این واکسن ها بهبود خواهند یافت.
در اغلب درمان های سرطان، تمام سلول های بدن تحت تاثیر دارو قرار می گیرند. هم اکنون محققان در پی آن هستند تا با ساخت واکسن های درمانی سرطان، سیستم ایمنی را به شکلی تقویت کنند که تنها سلول های مضر و بیمار را تحت تاثیر قرار دهند و نابود کنند. این واکسن ها سبب تقویت سلول های دفاعی از جمله سلول های T شده و به درمان سرطان می انجامند.
در این مطالعه جدید دو تیم پزشکی به طور مجزا از دو گونه واکسن برای درمان ملانوما استفاده کردند و یافته های حاصل از این مطالعه را در تاریخ 5 ژوئن سال 2017 در مجله طبیعت منتشر کردند.
دکتر کرنلیس ملیف، پزشک و دانشمند دانشگاه پزشکی لایدن واقع در هلند که در این مطالعه شرکت نداشت، در این رابطه اظهار داشت: ملانوما در بیشتر مواقع در اثر جهشی که در پاسخ به تابش اشعه ماورای بنفش بر پوست ایجاد می شود، پدید می آید. این جهش ها سبب شکل گیری پروتئین هایی غیر طبیعی در بدن می شوند که نئوآنتی ژن نام دارند. این پروتئین ها بهترین هدف برای واکسن های ضد سرطان هستند.
در یکی از این مطالعات، وو و همکارانش شش بیمار را که برای برداشتن تومورهای خود جراحی کرده بودند، واکسینه کردند. واکسنی که در این آزمایش استفاده شد تنها مخصوص یک شخص بود. به این صورت که محققان DNA سلول سرطانی و سلول سالم هر یک از این بیماران را بررسی کردند، تا بتوانند جهش صورت گرفته در هر سلول و نوع نئوآنتی ژن ها را تشخیص دهند.
در مرحله بعدی وو و همکارانش از مدل های کامپیوتری برای پیش بینی بهترین نئوآنتی ژن به عنوان هدف واکسن های ضد سرطان استفاده کردند. سپس دانشمندان به هر یک از بیماران واکسن مخصوص به خود را که حاوی 20 نوع نئوآنتی ژن بود تزریق کردند.
محققان دریافتند که این واکسن ها ایمن هستند و سبب بروز پاسخ های دستگاه ایمنی می شوند. از میان این بیماران چهار نفر از آنان پس از گذشت 25 ماه هیچ نشانه ای از بازگشت سرطان نشان ندادند. دو بیمار دیگر نیز که به ملانومای پیشرفته مبتلا بودند؛ پیش از این درمان تحت درمان دیگری قرار گرفته بودند که در آن تلاش می شد از مکانیزمی که گاهی در برخی سرطان ها سبب از کار افتادن سیستم ایمنی شود، جلوگیری شود. پس از این نوع درمان هر دوی این بیماران با عود دوباره ی تومورها مواجه شده بودند.
وو در این رابطه اظهار داشت: ما از پاسخی که در میان این شش بیمار در برابر درمان صورت گرفت بسیار خرسند هستیم. این واکسن ها با تمرکز بر سیستم ایمنی سبب تحریک و پاسخ بهتر ارتش دفاعی بدن که شامل سلول های T هستند می شود.
در مطالعه دیگری دکتر اوگور ساهین و همکارانش در دانشگاه پزشکی یوهانس گوتنبرگ و انجمن تکنولوژی نو Biopharmaceutical که هر دو در شهر ماینتس آلمان واقع هستند، به بررسی 13 بیمار پرداختند و از هر بیمار ده جهش را بررسی کردند تا بتوانند برای هر فرد واکسن مخصوص به خود او را تهیه کنند. این واکسن ها از مولکول های RNA که ترکیباتی هستند که مسئولیت کد گذاری برای ساخت پروتئین هایی از جمله نئو آنتی ژن ها را بر عهده دارند، ساخته شدند.
ساهین و همکارانش دریافتند که این واکسن ها سبب بهبود عملکرد سیستم ایمنی در همه بیماران شده اند و 8 نفر از این 13 بیمار پس از گذشت 23 ماه کاملا بهبود یافتند و توموری در بدن آنان مشاهده نشد. در میان 5 بیمار باقی مانده نیز پس از مدتی تومورها دوباره عود کردند.
وو و همکارانش بیان داشتند که آثار منفی این درمان، عوارضی شبیه به آنفولانزای خفیف دارد. همچنین تزریق واکسن ممکن است عوارضی همچون خارش و خستگی به همراه داشته باشد، اما آثار منفی جدی در رابطه با مصرف این واکسن گزارش نشده است.
شایان ذکر است که این دو مطالعه در سطح آزمایشگاهی بوده اند تا با کمک آنان محققان بتوانند از امنیت این درمان اطمینان پیدا کنند و به بهترین دوز مصرفی این واکسن با کم ترین عوارض جانبی دست یابند.
ملیف در این رابطه اظهار داشت: این آزمایش ها بسیار محدود هستند و برای اطمینان بیشتر باید در سطح وسیع تری صورت بگیرند. این بررسی ها بسیار هیجان انگیز هستند و ما احساس می کنیم در مسیر ایجاد تغییر در روند درمان سرطان هستیم.
