تاثیرات رنگ ها در سلامت روان
تاثیرات رنگ ها در سلامت روان
تاثیرات رنگ ها در سلامت روان
رنگ ها بازتابی از نور می باشند که به شکل های مختلفی مشاهده می شوند. رنگ ها توانایی زیادی جهت تاثیر گذاری بر روحیه و خلق و خوی انسان ها نیز دارند. رنگ درمانی یک روش مهم درمانی در سلامتی روان است. رنگ درمانی که به آن کروموتراپی هم می گویند، به نحوه استفاده از رنگ و نور جهت برقراری تعادل، آرامش ذهنی و همچنین بهبود سلامت نیز اشاره دارد.
در علم تجارت و تولید مواد مختلف و بسته بندی آن ها سعی می شود که از خاصیت روانی رنگ ها به بهترین نحو ممکن استفاده شود. در تعلیم و تربیت نیز بدیهی است دیوارهایی به رنگ آبی روشن یا زرد مایل به سبز یک کلاس، به مراتب بهتر از کلاسی است که دارای دیوارهایی با رنگ خاکستری می باشد. یا کتابی با تصاویر رنگی، بهتر از کتابی با تصاویر سیاه و سفید است. در ادامه تاثیرات رنگ ها در سلامت روان به طور کامل توضیح داده خواهد شد.
تاثیرات رنگ ها در سلامت روان
رنگ درمانی
کاربرد و اثرگذاری رنگ به منظور معالجه بیماری ها، یکی از قدیمی ترین و ابتدایی ترین اشکال درمانی می باشد، به نحوی که تحقیقات یکی از پژوهشگران معاصر نشان داده که امواج قابل رویت ، چگونه فرد را تحت تأثیر قرار می دهند. به طور مثال، وی کشف کرد که نور آبی موجب کاهش فشار خون، کاهش حملات آسم و کمک به رفع بی خوابی و ایجاد یک حالت آرامش و ثبات در فرد می گردد.
- قرمز: انرژی می دهد، نیرو را بالا می برد، گردش خون را تحریک خواهد کرد.
- آبی: تسکین می بخشد، موجب آرامش و آسودگی می شود، تفکر منطقی را بر می انگیزد.
- زرد: انگیزه ایجاد می کند، وضوح ذهنی و همچنین توانایی ارتباط گرفتن را ارتقا خواهد داد.
- سبز: سرزندگی و هماهنگی را تشدید می کنند و اثری پایدار کننده نیز دارد.
- نارنجی: بی باکی، شور و نشاط و هوش را تقویت می کند.
- بنفش (ارغوانی): به تقویت اعتماد به نفس و الهام بخشی یا درون انگیزی کمک کرده و دستگاه عصبی را متعادل می سازد.
- سفید: همه رنگ ها را در خود دارد؛ برای شفابخشی و همچنین هوشیاری معنوی خوب است.
- خاکستری: حاصل ترکیب رنگ سیاه و سفید است که رنگی موزون و بی تفاوت می باشد.
«اوالد هرینگ» فیزیولوژیست مشهور گفته است که چشم و اعصاب، همیشه تمایل بیشتری به رنگ خاکستری دارند.
امروزه رنگ درمانگرها از وسایل کاربردی همانند روسری ها و بطری های شیشه ای رنگی گرفته تا جواهرات رنگی، نوردهی ملایم و حتی غذاهای رنگارنگ جهت درمان افسردگی، اضطراب و حتی کاهش عوارض ناشی از سکته مغزی استفاده می کنند.
رنگ درمانی
تاثیرگذاری رنگ ها در عرصه های مختلف اجتماع
- در رفع و کاهش افسردگی و تقلیل درد بیماران در بیمارستان ها و آسایشگاه ها
- جهت کاهش خشونت و همچنین جنایت در اجتماع
- انتقال مۆثر و سریع پیام، مخصوصا در علایم راهنمایی و رانندگی
- تسهیل و همچنین سرعت بخشیدن به یادگیری در تمامی عرصه های علمی و هنری
- ایجاد تمایز و برجستگی
- جلوگیری از یکنواختی و کسالت در فضاهای شهری
- رفع نقص و کمبود یا عدم مطابقت در کارخانجات و صنایع
- القای ناخودآگاه نظم در اذهان بشری
- تزریق آرامش و در مجموع پاسخگویی به نیازهای ناخودآگاه روحی و روانی انسان
کاربرد رنگ در ایجاد نظم فکری و بصری
یکی از مهم ترین عوامل ایجاد هیجان های منفی یا خشونت، عدم تعادل و هماهنگی می باشد. تعادل و هماهنگی، منجر به نظم فکری و بصری می گردد و عدم تعادل، لطمه جبران ناپذیری بر آرامش روح فرد و به دنبال آن ، جامعه خواهد زد. در این مورد باید گفت که رنگ های خوشایند برای چشم، رنگ های منظمی می باشند. بی نظمی ، انسان را نیز رنج می دهد. رنگ های آشفته، روان را دچار انقباض و آشفتگی می نماید.
کاربرد رنگ ها در ایجاد نظم
رنگ در مذهب
یکی از بارزترین نمونه های نمادین رنگ، کاربرد آن در کتب مقدس می باشد. قرآن، آشکارا مفاهیم عرفانی، ماورایی و بهشت و جهنم را در قالب رنگ ها به انسان می شناساند. به طور مثال:
- رنگ سبز در قرآن، یک رنگ برجسته و در درختان است. گاهی سبز را نشانه جوانی ، رشد و نمو می داند (حج /63).
- در جایی سفیدی و سیاهی، نماد شب و روز و نیز نماد خوشبختی و تیره بختی می باشد (بقره /187 ).
- در جایی دیگر، رنگ زرد ، نشانه شادی روح انسان است. (بقره /69 )
در «حلیه المتقین» آمده که بهترین رنگ ها در جامعه، سفید است. از حضرت رسول (ص) نقل شده است:
« بپوشید حله سپید که آن نیکوترین و پاکیزه ترین رنگ هاست » لباس سفید باعث می شود که انسان آن گونه که هست، جلوه گر شود و از طرفی، نوعی اثر مفرح، دلگشا و روحانی دارد.
حضرت امام محمد باقر (ع) نیز می فرماید:
«سفید از تمامی رنگ ها نزد خداوند محبوب تر است» همچنین در حدیثی از امام صادق (ع)، لباس سیاه، لباس اهل جهنم معرفی شده است.
انتهایی
بنابراین، می توان نتیجه گرفت که استفاده و تأثیر پذیری بیش از حد ، نادرست ، نابجا و عدم رعایت تعادل در استفاده از رنگ ها توسط خود شخص و یا ارائه نادرست رنگ ها توسط برنامه ریزان آموزشی، اجتماعی و شهری، مانند سایر محرک ها می تواند اثرات نامطلوبی را بر روان و متعاقب آن بر جسم افراد نیز وارد سازد. تاثیرات رنگ ها در سلامت روان مسئله مهمی است که باید به آن توجه ویژه ای شود.
درست همان گونه که استفاده مناسب، متعادل، بجا ، علمی و منطقی از این پدیده می تواند اثرات مثبت و سازنده خود را آشکار نماید.
لازم است که برنامه ریزان کلان اجتماعی، شهری، آموزشی و فرهنگی ، با استفاده از آموزه های تجارب دانشمندان و صاحب نظران، در برنامه ریزیهای خود به منظور نتیجه گیری بهتر و سریع تر به توانایی های این عنصر نیز توجه کنند.
به امید روزی که با تلاش ، تحقیق مستمر و با برنامه ریزی های درست و کم نقص ، افرادی با سلامت بیشتر در جسم و روان و در نتیجه جامعه ای مطلوب تر و همچنین سالم تر نیز داشته باشیم.