گیاه کتان با نام علمی Linum usitatissimum و نام عمومی Flax از خانواده گیاهان گلدار و دارای خواص درمانی فراوانی می باشد. گیاهی است علفی با ارتفاع 30 الی 70 سانتیمتر و برگ هایی باریک، نوک تیز و دراز و به رنگ سبز تیره، گلهای آن به رنگ های سفید، صورتی، قرمز، آبی و بنفش بوده و دانه های آن در رنگ های قهوه ای و طلایی وجود دارند.مصارف داروئی و صنعتی از دانه این گیاه، از خواص درمانی کتان استفاده می باشد. این گیاه متعلق به کشورهای مدیترانه شرقی تا هندوستان بوده است. همچنین کانادا، آمریکا، روسیه، چین، انگلستان و هند جزو کشورهای برتر تولید کننده این گیاه در جهان هستند. گیاه و بذر کتان مانند مغز گردو، دارای بیشترین اندازه اسید چرب امگا 3 در میان گیاهان داروئی است.
تخم گیاه کتان به طرز شگفت آوری در کاهش چربی شکم موثر است.آب کردن چربی ها، کاهش نفخ، پاکسازی معده، برطرف کردن تورم سلولی و ورم بدن از جمله خواص درمانی کتان برای کاهش وزن می باشد.تخم کتان یک دانه روغنی است و موجب می شود فرد احساس سیری کند و بهتر است 30 دقیقه قبل از غذا به مقدار یک قاشق غذاخوری از پودر بذر گیاه کتان را مصرف نمایید. این احساس سیری باعث می شود نتوانید زیاد غذا بخورید و این امر در طولانی مدت می تواند منجر به کاهش چربی شکم و کاهش وزن شود. مصرف تخم کتان در زمان غذا خوردن، موجب می شود در زمان هضم، محتویات درون معده مدت زمان بیشتری در معده مانده و آهسته به روده کوچک برسند که این خود موجب پایداری سطح انسولین و کاهش اشتها و کاهش تمایل به خوردن غذاهای چرب می شود که نقشی به سزا در کاهش وزن و کاهش چربی های شکم دارد.مصرف پودر تخم کتان به همراه غذا برای کنترل هضم غذا، کاهش چربی، کاهش نفخ و پاکسازی دستگاه گوارش مفید و موثر است.
بذر گیاه کتان منبعی غنی از ویتامین هایی چون امگا 3، فیبر، اسید چرب آلفا لینولنیک، منیزیوم، ویتامین B1 و آنتی اکسیدان است. در طب سنتی و درمان های خانگی موارد فراوانی برای خواص درمانی کتان همانند خواص روکولا ذکر شده است. کاهش خطر ابتلا به دیابت، سرطان و بیماریهای قلبی عروقی، درمان یبوست، ورم معده و روده، درمان التهابات موضعی، کاهش علائم یائسگی مانند گرگرفتگی و سردرد، نرم کننده ی گلو و بهبود سرفه، درمان و پیشگیری ابتلا از سرطان، جلوگیری از پوکی استخوان، کاهش کلسترول خون، کاهش قند خون، کاهش کلسترول کبد، سلامت روان، رفع خشکی پوست، رفع بیماری های پوستی و اگزما، حفاظت بدن در برابر اشعه های مضر، درمان بیماری های مجاری ادرار، ورم مثانه، سنگ کلیه، سرفه، دردهای دوران قاعدگی از جمله آنها می باشد. برای برطرف کردن خارش پوست می توان تخم کتان را با مقداری آب جوشانید و سپس جوشانده آنرا در داخل وان حمام ریخت و در آن دراز کشید. موارد منع مصرف برای بیماری التهابی روده، سرطان سینه، رحم، تخمدان، فیبروئید رحم می باشد چون ممکن است واکنش آلرژیک داشته باشد.
دانه های گیاه کتان در تولید روغن نباتی مورد استفاده قرار می گیرند و به عنوان روغن بذر کتان که یکی از شناخته شده ترین و قدیمی ترین روغن های تجاری می باشد، به کار گرفته می شوند. دانه های کتان روغنی حاوی 30 الی 40 درصد روغن می باشد که علاوه بر داشتن Omega-3 دارای ویتامین E نیز می باشد. از دیگر خواص درمانی کتان، خاصیت روغن کتان با اثر ضد تورم آن می باشد که برای دردهای میگرنی و عادات ماهانه دردناک مورد استفاده قرار می گیرد. روغن تخم کتان حتی می تواند مصونیت بدن را در مقابل بیماری ها افزایش دهد و استفاده از این روغن از سرطان جلوگیری می کند.