محاسبات كلينيكي داروها

محاسبات كلينيكي داروها

نكاتي در مورد انفوزيون داروها:

محاسبات رایج داروها

محاسبه و تنظیم تعداد قطرات میکرو ست حاوی دارو :

60 ´مقدار داروی دستور داده شده´ مقدار حجم سرم
————————————- = تعدادقطرات
مقدار کل داروی موجود

مثال : اگر 10 μ / kg / min دوپامین برای بیمار 60 کیلوگرمی تجویز شده باشد ، با توجه به اینکه یک آمپول 200 mg دوپامین در 100 سی سی
میکرو ست حل شود ، تعداد قطرات چند است ؟
60 ( kg 60 ´ 10 )´ 100
ـــــــــــــــــــــــــ ــــ = تعداد قطرات
200000 = 1000mg ´ 200

حال بدون توجه به فرمول های روتین شما را با فرمول جدیدی آشنا می کنیم . با این فرمول شما در عرض چند ثانیه می توانید بدون محاسبات فراوان و در ذهن خود سریع تعداد قطرات میکروست حاوی دارو را حساب کنید که به قرار زیر است :
هرگاه هر دارویی با هر میزانی در 100 سی سی میکروست ریخته شود 6 قطره آن حاوی همان مقدار داروست که ریخته شده با یک واحد کوچکتر
یعنی اگر شما :
·TNG 5mg در 100 سی سی میکروست حل کردید ،
· 6 قطره آن TNG 5μ دارد .
·200 mg دوپامین در 100 سی سی میکروست حل کردید،
· 6 قطره آن μ200 میکروگرم دوپامین دارد .
·50 mg نیپراید در 100 سی سی میکروست حل کردید ،
· 6 قطره آن μ50 میکروگرم نیپراید دارد .
2/ محاسبه و تبدیل درصدهای دارویی به گرم
با توجه به اینکه تعداد زیادی از داروها و سرم ها ( مقدار داروی موجود در ظروف آنها به صورت درصد (%) نوشته شده است ( کلسیم ، لیدوکائین ، گلوکز هیپر تونیک ) پرستار برای رساندن مقدار داروی دستور داده شده باید بتواند آن مقدار را محاسبه و از ظرف فوق برداشت کند .
درصد % = گرم در سی سی
• هرگاه غلظت داروئي به درصد يا درهزار بيان شد به منظور گرم در صد يا در هزار سي سي ، تلقي مي گردد.
مثال : دكستروز پنج درصد ( پنج گرم در صد ميلي ليتر ) و يا زايلو كائين دو درصد ( دو گرم در صد ميلي ليتر ) و يا كلسيم ده درصد ( ده گرم در صد ميلي ليتر ) و يا اپي نفرين يك در هزار ( يك گرم در هزار ميلي ليتر ) تلقي ميگردد

مثال : محلول لیدو کائین 1 %
1000 = 1 گرم mg 100 سی سی
X 1 سی سی
Mg 10 = 1000´ 1
100

حال بدون توجه به تناسب ریاضی فوق توجه شما را به رابطه ای جلب
می کنیم که هر گاه خواستید مقدار دارویی که بر حسب درصد نوشته شده است را محاسبه کنید ، نیاز به تناسب ریاضی نباشد :
هر گاه غلظت دارویی با درصد مشخص شده باشد ، فقط با حذف علامت درصد ( % ) و گذاشتن رقم صفر جلوی عدد آن دارو ، یک سی سی آن دارو حاوی این عدد بدست آمده به واحد میلی گرم می باشد ، مثال :
·1% یعنی : یک سی سی آن 10 میلی گرم دارو دارد .
·2% یعنی : یک سی سی آن 20 میلی گرم دارو دارد .
·20 % یعنی : یک سی سی آن 200 میلی گرم دارو دارد .
·50 % یعنی : یک سی سی آن 500 میلی گرم دارو دارد .
3 / تبدیل اکی والان به گرم
( گرم ) جرم ملکولی = یک اکی والان
ظرفیت
K CL O Na S Mg
39 5/35 16 23 32 24

ظرفیت املاح شایع مورد استفاده عبارتند از :
کلرور پتاسیم = 1 ، کلرور سدیم = 1 ، سولفات منیزیم = 2
مثال :
با توجه به اینکه KCL موجود 15 % می باشد یک سی سی آن چند میلی اکی والان KCL دارد ؟
mg 74500 = 5/74 گرم = 5/35 + 39 = یک اکی والان KCL
1
و چون meq 1000 = یک اکی والان است ، و mg 74500 = Meq 1000 خواهد بود ، پس یک میلی اکی والان KCL = mg 5/ 74 خواهد بود .از طرفی 15 % یعنی یک سی سی آن 150 میلی گرم KCL دارد پس هر یک سی سی آن حاوی 2 میلی اکی والان KCL می باشد .

4 / پمپ انفوزیون سرنگ
با توجه به شیوع استفاده از این دستگاه توجه شما را به رابطه زیر جلب می کنیم :
اگر بر اساس آنچه در روش میکروست دارو حل کنید ، همان مقدار دارو را در سرنگ 100 سی سی حل کنید تعداد قطره در دقیقه بر حسب دستور داده شده پزشک ، همان مقدار سی سی در ساعت خواهد بود ، مثال :
اگر بیماری دستور 10μ g /min سرم TNG دارد اگر همانند روش میکروستی شما 5 میلی گرم TNG در 100 سی سی سرنگ بریزید چون در روش میکروستی 12 قطره در دقیقه می شود پس همان 12 سی سی در ساعت در روش سرنگی خواهد بود فقط اگر سرنگ 50 سی سی استفاده کردید و همان مقدار دارو را در آن حل کردید این مقدار باید نصف گردد .
5/ انفوزین هپارین
هر گاه برای انفوزین هپارین فقط 10000 واحد هپارین در 100 سی سی میکروست حل کردید تعداد قطرات تنظیمی همان مقدار دستور داده شده پزشک در ساعت است فقط با حذف دو رقم سمت راست آن .
مثال :
·اگر دستور 500 واحد در ساعت است 5 قطره در دقیقه

·اگر دستور 1000 واحد در ساعت است 10 در دقیقه
اگر دستور 1500 واحد در ساعت است 15 قطره در دقیقه
6/ اکسیژن
همانطور که می دانید اکسیژن یکی از داروهای مهم است که در بخشهای ویژه مصرف فراوانی دارد و معمولاً از طریق سوند بینی ، ماسک و ماسک به همراه کیسه داده می شود که باید میزان مورد نیاز آن را بر حسب میزان Pao2 بیمار در درصد Fio2 تغییراتی داد . به همین منظور پرستار باید بداند که هر لیتر اکسیژن که در دقیقه به بیمار می دهد چند درصد اکسیژن دارد .

جدول زیر روابط بین تعداد لیتر در دقیقه و Fio2 را نشان می دهد .

Fio2 40% ماسک اکسیژن Lit/min 6-5
Fio2 50% ماسک اکسیژن Lit/min 7-6
Fio2 60% ماسک اکسیژن Lit/min 8-7

Fio2 24% کاتتر یا سوند بینی Lit/min1
Fio2 28% کاتتر یا سوند بینی Lit/min2
Fio2 32% کاتتر یا سوند بینی Lit/min3
Fio2 36% کاتتر یا سوند بینی Lit/min4
Fio2 40% کاتتر یا سوند بینی Lit/min5
Fio2 44% کاتتر یا سوند بینی Lit/min6

Fio2 ماسک به همراه کیسه Lit/min 6
Fio2 ماسک به همراه کیسه Lit/min 7
Fio2 ماسک به همراه کیسه Lit/min 7
Fio2 ماسک به همراه کیسه Lit/min 8
Fio2 ماسک به همراه کیسه Lit/min 9
Fio2 ماسک به همراه کیسه Lit/min 10

درصد اکسیژن جاری دمی = Fio2
فرمول محاسبه تنظيم قطرات ميكروست حاوي دارو

مقدار حجم سرم * دستور داده شده * 60 * وزن بدن (در صورت داروی وابسته به وزن)
تعداد قطره ميكروست = ـــــــــــــــــــــــــ
مقدار كل داروي موجود *1000

· خلاصه فرمول بالا جهت استفاده فوری در محاسبات
6 * دستور داده شده * وزن بدن (در صورت داروی وابسته به وزن)
دوز ویال
نكته : هرگاه هر داروئي با هر ميزاني در 100 سي سي ميكروست حل گردد 6 قطره آن حاوي همان مقدار داروست كه ريخته شده است با يك واحد كوچكتر.
مثال :
اگر يك آمپول 5 ميلي گرمي نيترو گليسيرين در 100 سي سي ميكرو ست بريزيم 5 ميكروگرم آن 6 قطره ميكروست خواهد شد .
اگر 200 ميلي گرم دوپامين در 100 سي سي ميكروست بريزيم 200 ميكروگرم دوپامين 6 قطره ميكروست خواهد شد .
فرمول محاسبه تنظيم قطرات ميكروست بر اساس ساعت :

V ) ) حجم سرم تجويز شده
ــــــــــــــــــ = تعداد قطره میکروست
( T ) مدت زمان تزريق برحسب ساعت

فرمول محاسبه قطره ست معمولي
تعداد قطره ماکروست = (V)
( T ) 4
24 حجم سرم
ــــ * ــــ = تعداد قطرات در دقیقه
ساعت مورد نظر 100

براي راحتي محاسبه مي توان دو رقم سمت راست حجم مورد نظر را در ذهن خود حذف نموده عدد باقي مانده را ضربدر نسبت 24 به ساعت مورد نظر بكنيد تا تعداد قطرات ماكروست بدست آيد .

مثال :
محاسبه 2000 سي سي در 12 ساعت
24 2000
ـــ * ـــــــ = 40
12 100
محاسبه قطرات در سرنگ پمپ انفوزيون
هرگاه خواستيد داروئي را به جاي حل كردن در 100 سي سي ميكروست با پمپ انفوزيون ( صد سي سي ) بدهيد در صورتيكه نسبت حل كردن در هر دو روش يكي باشد ( مثلا اگر در 100 سي سي ميكروست 200ميلي گرم دوپامين مي ريزيد در 100سي سي سرنگ پمپ انفوزيون نيز همان 200 ميلي گرم از دارو را حل كنيد ) هر تعداد قطره در انفوزيون با ميكروست محاسبه نموديد ، همان مقدار سي سي در ساعت در انفوزيون با پمپ سرنگ خواهد بود و چنانچه از سرنگ 50 سي سي استفاده كرديد نصف عدد بدست آمده را به عنوان سي سي در ساعت تنظيم نمائيد .
v نکته قطره در دقیقه = سی سی در ساعت

جدول برابري اكي والان گرم با سي سي:

ميلي اكي والان گرم 1 سي سي
2 Kcl
2 Nacl
1 NaHco3
1/6 Mgso4