زَنجـِبیل یا زنجفیل یا شنگویر یک گیاه خوراکی، ادویه و گیاه دارویی است.زنجبیل از گیاه زرد رنگ دارای رگههای بنفش با نام علمی Zingiber officinale بدست میآید. اگرچه معمولاً از زنجبیل به عنوان ریشه آن گیاه نام برده میشود ولی در اصل قسمت مورد استفاده گیاه ساقه متورم شده زیرزمینی آن است که «ریزوم» نام دارد. نتایج پژوهشهای متعدد نشان میدهد که زنجبیل حاوی ترکیباتی است که خواص ضدسرطانی دارند. محققان مشاهده کردهاند که زنجبیل با سلولهای سرطانی تخمدان مقابله میکنند. نتایج بررسیهای دیگر نیز نشان میدهد که مصرف زنجبیل تازه باعث کاهش التهابهای کولون (روده) میشود.
جنس زنجبیل سردهای از تیره زنجبیلیان علفی ایستاده چندساله با حدود ۷۰ گونه بومی آسیای جنوب شرقی است با ساقه باریک و نیمانند و برگهای سرنیزهای سبز براق که از زمینساقهای غدهای میرویند؛ گلهای آنها سبز مایل به زرد با لبهای ارغوانی و لکههای کرمرنگ و گلآذین مخروطی و کوچک و سنبلهای متراکم است که در تابستان از زمین ساقه بیرون میزند
به اندازه یک نخود پودر زنجبیل را در یک کاسه ماست ترکیب کرده و همراه با غذا میل کنید. این کار را هر روز تکرار کنید تا از میگرن پیشگیری شود.
مصرف زنجبیل در افراد دچار زخم معده یا زخم دوازدهه یا همزمان با مصرف داروهای ضد انعقاد – که میتواند برای رقیق شدن خون شوند – اکیداً منع شدهاست. همچنین در مورد استفاده از گیاهان دارویی، به ویژه اگر به نوزاد خود شیر میدهید یا باردار هستید با پزشک خود مشورت کنید.
از خواص دارویی زنجبیل میتوان به:مقوی قلب، ضد لخته شدن خون، ضد باکتری، آنتیاکسیدان، ضد سرفه، ضد تهوع، ضد سموم کبدی، ضد التهاب، ادرارآور، کاهش اسپاسم، محرک سیستم ایمنی، ضد نفخ، افزایش ترشحات رودهای معدی، پایین آورنده ی کلسترول خون، محرک گردش خون مغزی غذا اشاره کرد. ازکاربردهای جدید زنجبیل میتوان پیشگیری از:تهوع و استفراغ، کم اشتهایی، بی اشتهایی روانی، اسپاسم روده، برونشیت، مشکلات روماتیسم را نام برد. زنجبیل دارای خاصیت ضد سرطانی نیز میباشد. زنجبیل با بیرون راندن مخاط خلطی از ریه ها، به درمان آسم، برونشیت و دیگر مشکلات تنفسی کمک میکند. همچنین تقویتکننده حافظه، بازکننده کبد و قاطع بلغم است و رطوبات غلیظی که در روی جدار روده و معده چسبیده باشد، از بین می برد. زنجبیل زنجبیل را جهت فلج و ضعف اعصاب تجویز کردهاند. زنجبیل برای درمان اسهال ناشی از مسمومیت غذایی نیز مفید است. تشنگی را برطرف میکند. مخلوط زنجبیل با نبات و کندر را جهت جلوگیری از نفخ میوههای نارس تجویز کردهاند. در صورتی که زنجبیل کهنه باشد و یا به صورت پودر برای مدت طولانی مصرف نشود، کمکم اسانس (رایحه ی) آن کم شده و ارزش دارویی آن کاهش می یابد. مهمترین ترکیبات زنجبیل شامل مواد بودار سوزانندهای است که بیشتر اثرات اصلی آن مربوط به همین مواد است. یک قاشق غذاخوری زنجبیل تازه(۶ گرم) حاوی ۵ کالری، یک گرم کربوهیدرات و مقدار بسیار جزئی چربی، پروتئین و فیبر میباشد.