سیم نول چیست و چه وظیفه ای دارد

سیم نول چیست

سیم نول چیست و چه وظیفه ای دارد

(نول جاییست که الکترون وجود ندارد پس اگر جایی الکترون باشد فاز، و نبود آن نول است .. اگر یادمان باشد جریان(حرکت الکترونها) همیشه زمانی است که الکترون از ولتاژ بیشتر( پتانسیل بالاتر) به سمت ولتاژ پایینتر حرکت می کنند.در حقیقت جریان وقتی برقرار می گردد که الکترونها مسیری برای حرکت داشته باشند و این مسیر با ایجاد اختلاف پتانسیل حاصل می گردد. در نتیجه اگر شما جایی فاز داشته باشید و بخواهید مثلا لامپی را روشن کنید باید سر دیگر لامپ به ولتاژ پایینتر و یا ولتاژ مبنا(مثلا زمین که دارای ولتاژ صفر بوده و همه ولتاژها نسبت به آن سنجیده می شود وصل کنید. در نتیجه همان مسیر برگشت فاز یا نول حاصل می گردد.

به زبان ساده تر یه جورایی نول همون فازه ولی با اختلاف پتانسیل پایینتر.

خوب پس چرا وقتی به فاز دست می زنیم برق مارو می گیره ولی نول نمی گیره؟

نول به عبارتی یعنی نبود فاز. و این فرق داره با فاز با ولتاژ پایینتر.با دو فاز متفاوت نیز می توان یک لامپ را روشن کرد( چون اختلاف پتانسیل دارند (جریان جاری می شود) ولی اگر با یک فاز بخواهید لامپی را روشن کنید بایستی با یک مسیر هادی یا همان نول که به زمین یا ولتاژ رفرانس وصل شده است جریان را جاری کرد.
در این صورت اگر سیم نول را شما قطع کرده و یک سر سیم را در یک دست و سر دیگر را در دست دیگر یا( پا یا دست) خود را به زمین یا یک هادی که با زمین در تماس است بگیرید احتمال برق گرفتگی وجود دارد.
فاز را هم اگر شما با زمین(پتانسیل صفر) در تماس نباشید یا کفش عایق استفاده کنید شما را نمی گیرد

کمی تخصصی تر درباره سیم نول

برای روشن شدن لامپ بایستی یک اختلاف پتانسیل داشته باشیم شما می تونید دو لامپ با هم سری کنید و به برق دو فاز وصل کنیدمی بینید که روشن می شود و اصل همان برقرار شدن جریان می باشد.شما اگر کمی از مباحث ترانس را خونده باشید وقتی ترانس سه فاز به صورت ستاره وصل کنی و بارها متعادل باشن(درس بررسی سیستمهای قدرت) اگر یک سیم به مرکز ستاره وصل کنی و جریان این سیم را اندازه گیری هیچ جریانی از ان عبور نمی کنه بنابراین این نقطه نسبت به فازها دارای اختلاف پتانسیل صفر است و برای مشترکان خانگی که ولتاژ بزرگ در خانه خطرناک است بهترین گزینه می باشد و به این سیم که از مرکز ستاره پست یا ترانس توزیع روی تیر برقها آورده می شود نول گفته می شود.
و اساس بوجود امدن سیم نول همین اختلاف پتانسیل کمتر می باشد
حالا سئوال دوم در مرکز پست این سیم را به دلایل حفاظتی به زمین وصل می کنند تا برای حفاظت بتونن راحترمدار قطع کنن وقتی شما دستت به فاز می خوره از طریق بدن که هادی الکتریسته می باشد بین سیم فاز و سیم نول که به زمین وصل شده است ارتباط برقرار شده و جریان از بدن شما می گذرد و دچار برق گرفتگی می شوید در صورتی که اگر سیم نول را بگیرید مثل این است که سیم مرکز ستاره تو ی پست را گرفتین و از اون سیم که جریانی عبور نمی کند بنابراین شما را برق نمی گیرد
امیدوارم که منظور را گرفته باشید

1. تو سیم کشی خونه های ما هم سیم نول، الکترون ها رو به زمین منتقل می کنه؟ اگه جواب مثبته، کجا این انتقال انجام میشه؟ یعنی مثلا سیم نول از همون پشت پریز مستقیم به زمین وصل شده؟

2. چرا بدنه ی بعضی از وسایل برقی مثل ماشین لباسشویی رو با سیم به لوله ی آب وصل می کنن؟ آیا این کار درسته؟

اگر به تیر های چراغ برق دقت کرده باشید متوجه میشید که پنج سیم وجود داره که سیم دومی از بالا سیم نوله. و این سیم نول به مرکز ستاره ترانسی وصل شده که برق ولتاژ بالا رو به برقه قابل استفاده برای منازل تبدیل میکنه .

همون طور که دوستمون توضیح دادن در مراکز پست هم این سیم به زمین وصل شده ، پس عملا دو راه برای جاری شدن الکترونها وجود داره یکی از طریق سیم نول خونه ها که به مرکز ستاره ترانس وصل شده و دیگری از طریق زمین.
مراکز پست رو هم که باید در سطح شهر دیده باشید مثل پست 63kv به 20kv .

در بدنه بعضی وسایل برقی بر اثر عوامل مختلف الکتریسیته ساکن به وجود میاد که این الکتریسیته ممکنه به اون وسیله برقی صدمه بزنه برای همین بدنه دستگاه رو به وسیله یک هادی الکتریسیته مثل لوله آب به زمین وصل می کنن ( میدونین که لوله های فلزی از داخل زمین در میشن ) با این کار این برق ساکن به زمین منتقل میشه.

اگر به تیر های چراغ برق دقت کرده باشید متوجه میشید که پنج سیم وجود داره که سیم دومی از بالا سیم نوله. و این سیم نول به مرکز ستاره ترانسی وصل شده که برق ولتاژ بالا رو به برقه قابل استفاده برای منازل تبدیل میکنه .
با تشكر از توضيح داده شده ، به نظرم اين تيكه اشكال كوچيكي داره . چون تا جايي كه ميدونم اولين سيم از تيرهاي برق نول هست . سيم دوم مربوط به چراغهاي معابر ، سيم سوم و چهارم و پنجم هم فاز كه در محلات تقسيم ميشن .

در تكميل جواب دوستان براي سوال دوست عزيزمون عرض بكنم كه در نظر بگيرين سيم نول جريان صفر رو دارا هست .
وقتي در محلات مختلف برق 20 كيلو توزيع ميشه و به ترانسهاي مبدل ختم ميشه اونجا يه چاه در كنار ترانس كنده ميشه كه لوله اي مسي در اون فرو ميره و اين سيم به عنوان سيم نول در محلات به همراه ساير سيمها توزيع ميشه .

در سيم كشي خونه دو سيم به كنتور برق وارد ميشه ، يكي از اونها فاز و ديگري نول هست . فاز هموني هست كه به فيوز وصل ميشه و در صورت اتصال كوتاه عمل ميكنه و برق قطع ميشه .

نول هم سيمي هست كه بي خطره و اگه بهش دست بزنين هم خطري نداره .
البته خود فاز هم اگه به تنهايي دست زده بشه باز بي خطره . به شرط اينكه مسيري براي عبور جريان به سمت زمين وجود نداشته باشه و همه جاي بدن از مسير عبور جريان به زمين دور باشه . تو اين حالت حتي اگه به بدن شما فاز متر وصل بشه چراغش روشن ميشه .

در خصوص نول شما خودتون هم مي تونين فقط فاز رو از كنتور برق بگيرين و سيم نول رو از زمين بگيرين . ( البته شرايط خاص خودش رو داره و اگه درست نباشه ولتاژي كه جاري ميشه كمتر از مقدار 220 خواهد بود )

بين سيم نول( با علامت اختصاري n يا mp ) و فاز ( با علامت اختصاري l ) ولتاژ 220 و بين دو سيم فاز ولتاژ 380 ولت جريان پيدا ميكنه .
سيم فاز به تنهايي براي هيچ مداري نميتونه كاربرد داشته باشه .

در خصوص سيم ارت كه در وسايلي نظير لباسشويي ها ، تابلوهاي برق ، يخچال و … وجود داره به خاطر رفع خطرات احتمالي هست .
ممكنه سيم فاز از محل سيم پيچ ( عمدتا در وسايل سيم پيچ دار اين مساله پيش بيني ميشه ) اتصال بدنه داده باشه و در وسيله اي مثل لباسشويي به محض دست زدن باعث برق گرفتگي ميشه .
اما وقتي سيم ارت ( با علامت اختصاري pe ) وصل ميشه اين ولتاژي كه ميخواد در بدنه جريان پيدا كنه رو به زمين منتقل ميكنه و درصد كمي از اون به شخص استفاده كننده ميرسه و خطر رفع ميشه .

تو سیم کشی خونه های ما هم سیم نول، الکترون ها رو به زمین منتقل می کنه؟ اگه جواب مثبته، کجا این انتقال انجام میشه؟ یعنی مثلا سیم نول از همون پشت پریز مستقیم به زمین وصل شده؟خیر این به نام ارت شناخته میشه که الکترون آزاد وسایل رو به زمین منتقل میکنه و تو ایران استفاده نمیشه .(در ایران برای ماشین لباسشویی و آبگرم کن برقی ، سیم ارت رو به لوله آب وصل میکنن)در کشورهای خارجی سیم ارت هم وجود داره .

چرا بدنه ی بعضی از وسایل برقی مثل ماشین لباسشویی رو با سیم به لوله ی آب وصل می کنن؟ آیا این کار درسته؟

خوب دلیلشو گفتم دیگه ! بخاطر اینکه این وسابل آب دارن داخلشونممکنه که اتصلالی کنند و سیم ارت اعث میشه که الکترونها به زمین منتقل بشه و نمونه و انسان رو برق بگیره .

چرا ؟
چون آب وقطی در شرایط القای الکتریکی باشه الکترون ها رو عین باتری ذخیره میکنه و اگر ارت نباشه اون برق ذخیره شده به انسان منتقل خواهد شد ….