كشور وسيع ايران (اطلاعات عمومی)

جغرافيا

مقالهٔ اصلی: جغرافیای ایران
ایران در شرق با افغانستان و پاکستان؛ در شمال شرقی با ترکمنستان، در بخش میانی شمال با دریای خزر، در شمال غربی با جمهوری آذربایجان و ارمنستان؛ درغرب با ترکیه و عراق؛ و سرانجام در جنوب با آبهای خلیج فارس و دریای عمان همسایه‌است.
از دید طبیعی ایران از شمال به رود اترک، دریای خزر و رود ارس، از مشرق به کوه‌های هندوکش و کوههای غربی دره سند، از مغرب به دامنه‌های غربی کوههای زاگرس و حوضه آبریز اروندرود و از جنوب به خلیج فارس و دریای عمان محدود است. مساحت آن ۱٬۶۴۸٬۱۹۵ کیلو متر مربع و جمعیت آن برپایه برآورد سال ۱۳۸۴ ه. خ. ۶۸٬۲۷۸ میلیون تن بوده‌است. بیش از نیمی از ایران کویری و نیمه کویری است. حدود یک سوم ایران نیز کوهستانی است و بخش کوچکی از ایران (شامل جلگهٔ جنوب دریای خزر و جلگهٔ خوزستان) نیز از جلگه‌های حاصلخیز تشکیل شده‌است. مرتفع ترین کوه ایران نیز دماوند می باشد.
———————————————————————————————————
استان‌ها
مقالهٔ اصلی: استان‌های ایران
ایران و شهرهای اصلی آندر سال ۱۳۱۶ ه. خ. ایران را به ده استان و در سال ۱۳۸۳ به سی استان تقسیم کرده‌اند.
استان خراسان در سال ۱۳۸۳ به سه استان: استان خراسان جنوبی، استان خراسان شمالی، و استان خراسان رضوی تقسیم شد.
استان اردبیل در سال ۱۳۷۲ از استان آذربایجان شرقی جدا شده و استانی مستقل گشت.
استان قم در سال ۱۳۷۴ از استان تهران‌ جدا شد. استان قزوین در سال ۱۳۷۵ از استان زنجان‌ جدا شد.

اطلاعات عمومی ایران

———————————————————————————————————

استان‌های ایران

آذربایجان شرقی | آذربایجان غربی | اردبیل | اصفهان | ایلام | بوشهر | تهران | چهارمحال و بختیاری | خراسان شمالی | خراسان رضوی |خراسان جنوبی| خوزستان | زنجان | سمنان | سیستان و بلوچستان | فارس | قزوین | قم | کردستان | کرمان | کرمانشاه | کهکیلویه و بویراحمد | گلستان | گیلان | لرستان | مازندران | مرکزی | هرمزگان | همدان | یزد
———————————————————————————————————
مردم ایران
مقالهٔ اصلی: مردم ایران
پیشینهٔ تاریخی کشور ایران را در اسطوره‌های کهن ایرانی به آغاز تاریخ می‌رسانند ولی آغاز تاریخ سیاسی آن از آغاز شاهنشاهی ایران در زمان ماد است.
ایران امروزه از قومیت‌های زیادی از جمله :مازندرانی، گیلک، لر، آذری، کرد، بلوچ، ترکمن، عرب و تالشی تشکیل شده‌است[1] . در ایران در حدود ۲۰ زبان و ۱۱۰ گویش زبانی رواج دارد و بزرگ‌ترین گروههای زبانی ایران رابه ترتیب فارسی، ترکی آذربایجانی، کردی، ترکمنی،گیلکی و مازندرانی، بلوچی، تالشی و لری، عربی، ارمنی، آشوری و غیره تشکیل می‌دهند. زبان رسمی اداری ایران فارسی است. فارسی یکی از زبانهای شاخه هندواروپایی است. براساس اصل پانزدهم قانون اساسی کتب درسی باید با این زبان و خط باشد ولی استفاده از زبانهای محلی و قومی در مطبوعات و رسانه‏های گروهی و تدریس ادبیات آنها در مدارس، در کنار زبان فارسی آزاد است.
———————————————————————————————————
دین
مقالهٔ اصلی: دین ایرانیان
دوره دیو پرستی
دوره مهرپرستی
دوره مزدیسنی (دین زرتشت)
دوره اسلامی
همچنین برخی از آیین‌های دیگر در برخی دوران رواجی اندک یافته‌اند نظیر دین مزدک، مانی و مسیحیت قبل از اسلام .
در پانصد سال اخیر -بعد از تشکیل دولت صفویان- همواره تشیع مذهب رسمی ایران بوده‌است و در حال حاضر طبق آمار ۸۹٪ شیعه، ۹٪ سنی و ۲٪ زرتشتی، یهودی، مسیحی و پیروان سایر ادیان هستند.[2] در اصل ۱۲ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران اسلام و مذهب جعفری اثنی عشری دین رسمی است و سایر مذاهب اسلامی نیز قانونی است و دارای احترام کامل میباشند ، برای مثال چنانچه در منطقه‌ای اکثریت سنی باشند، مقررات محلی بر اساس مذهب آنها خواهد بود. همچنین در اصل ۱۳ قانون اساسی ،ایرانیان مسیحی، یهودی و زرتشتی به عنوان اقلیت مذهبی پذیرفته شده‌اند و مجازند در حدود قانون بر اساس دین خود عمل نمایند .
———————————————————————————————————
تاریخ
مقالهٔ اصلی: تاریخ ایران
تاریخ ایران به دو بخش تاریخ ایران پیش از اسلام و تاریخ ایران پس از اسلام تقسیم می‌شود.
———————————————————————————————————
دودمان‌های دوره پیش از اسلام

ماد (آغاز قرن هشتم ق. م.۵۵۰ ق. م.) بنیان‌گذار (دیاکو) (هووخشتره)
هخامنشی (۵۵۹ ق. م.- ۳۳۰ ق. م.) بنیان‌گذار کوروش کبیر شهریار معروف داریوش
سلوکیان (۳۳۰ ق. م.- ۱۲۹ ق. م.) بنیان‌گذار سلوکوس یکم
اشکانیان (۲۵۶ ق. م.- ۲۲۴ م.) بنیان‌گذار اشک یکم شهریاران بزرگ مهرداد یکم ارد یا اشک سیزدهم
ساسانیان (۲۲۴ م.۶۵۲ م.) بنیان‌گذار (اردشیر بابکان) شهریاران بزرگ شاپور ۱ شاپور دوم و انوشیروان دادگر.
———————————————————————————————————
دودمان‌های دوره پس از اسلام

طاهریان (۲۰۶ – ۲۵۹ ه. ق.) بنیان‌گذار طاهر بن حسین ذوالیمینین
صفاریان (۲۶۱ – ۲۸۷ ه. ق.) بنیان‌گذار یعقوب بن لیث صفار
سامانیان (۲۶۱ – ۳۸۹ ه. ق.) بنیان‌گذار نصر اول شهریاران بزرگ اسماعیل بن احمد و نصر بن احمد
زیاریان(۳۱۵ – ۴۶۲ ه. ق.) بنیان‌گذار مرداویج پسر زیار شهریار معروف قابوس بن وشمگیر
بوییان (۳۲۰ – ۴۴۰ ه. ق.) بنیان‌گذار عمادالدوله علی شهریار بزرگ عضدالدوله
غزنویان (۳۸۸ – ۵۵۵ ه. ق.) بنیان‌گذار سلطان محمود غزنوی
سلجوقیان (۴۲۹ – ۵۱۱ ه. ق.) بنیان‌گذار طغرل بیک شهریاران بزرگ ملکشاه و سلطان سنجر
خوارزمشاهیان (۴۷۰ – ۶۱۷ ه. ق.) بنیان‌گذار (انوشتکین غرجه) شهریاران معروف: محمد خوارزمشاه
ایلخانان مغول (۶۵۴ – ۷۳۶ ه. ق.) بنیان‌گذار هولاکو خان
تیموریان (-۷۷۱ ۹۰۳ ه. ق) بنیان‌گذار تیمور گورکانی
صفویان – (۹۰۶ – ۱۱۳۵ ه. ق.) بنیان‌گذار شاه اسماعیل اول شهریار بزرگ شاه عباس
افشار (۱۱۴۸ – ۱۱۶۱ ه. ق.): بنیان‌گذار نادر شاه
زند (-۱۱۶۳ ۱۲۰۹ ه. ق.) بنیان‌گذار کریم خان زند
قاجار (۱۲۰۹ – ۱۳۴۵ ه. ق.) بنیان‌گذار آغا محمد خان شهریار نامی ناصرالدین شاه
پهلوی (آغاز۱۳۴۵ ه. ق/ ۱۳۰۴ ه. ش. – ۱۳۵۷ ه.ش) بنیان‌گذاررضا شاه
حکومت جمهوری اسلامی (آغاز ۱۳۵۷ ه. ش.) بنیان‌گذار روح الله موسوی خمینی
———————————————————————————————————
پایتخت‌های ایران در طول تاریخ:
پایتخت‌های ایران

ماد: هگمتانه (همدان)
هخامنشیان: شوش | پاسارگاد
اشکانیان: دامغان | اشک‌آباد | تیسفون
ساسانیان: تیسفون
طاهریان: بخارا | نیشابور | مرو
صفاریان: زرنج
سامانیان: بخارا
علویان: طبرستان
زیاریان: اصفهان
بوییان: همدان | ری | شیراز
غزنویان: غزنین
سلجوقیان: نیشابور | اصفهان
خوارزمشاهیان: سمرقند | گرگانج
ایلخانیان: مراغه | تبریز
تیموریان: سمرقند | هرات
صفویان: اردبیل | تبریز | قزوین | اصفهان | ساری
افشاریان: مشهد
زندیان: شیراز | کرمان
قاجاریان: ساری | تهران
پهلوی: تهران
———————————————————————————————————
پیمان نامه ها
پیمان نامه‌های ایران با دیگر دولت‌ها
گلستان
ترکمانچای
پیمان نامه‌های دیگر دولت‌ها بر سر ایران
۱۹۰۷
———————————————————————————————————
سیاست
مقالهٔ اصلی: سیاست در ایران
حکومت ایران جمهوری اسلامی است. قوه مقننه در دست مجلس شورای اسلامی است. مذهب رسمی ایران شیعه اثنی‌عشری و از پیروان ادیان دیگر تنها مسیحیان ایران، زرتشتیان ایران و یهودیان ایران به عنوان اهل کتاب شناخته شده و آزادی اعلان دین خود را دارند. البته پیروان هیچیک از ادیان دیگر در تبلیغ دین خود آزاد نیستند. پیروان هر یک از این سه دین در مجلس شورای اسلامی دارای نماینده هستند. فارسی، زبان رسمی اداری ایران است.
———————————————————————————————————
روابط خارجی ایران
ایران یکی از ۱۹۸ کشور عضو سازمان ملل متحد است. همچنین در سازمان‌هایی چون سازمان کشورهای همسود، سازمان کشورهای صادر کننده نفت (اوپک)، سازمان کشورهای اسلامی، سازمان همکاری منطقه‌ای برای عمران عضویت دارد.
روابط خارجی ایران در دورهٔ جمهوری اسلامی با تنش‌های فراوانی روبرو بوده‌است.
از جمله چالش های ایران پس از انقلاب می توان به مواردزیر اشاره کرد:
1-ماجرای حمله به سفارت آمریکا وبه گروگان گرفتن دیپلماتهای آمریکایی 2-جنگ 8ساله با عراق.(حدود 300000 کشته یک میلیون زخمی ودهها میلیارد دلار خسارت برای ایران) 3-تحریم های طولانی اقتصادی 4-فعالیت های هسته ای
———————————————————————————————————
معادن
معادن مهم ایران عبارتست از: نفت و گاز. ایران، دومین ذخایر نفتی جهان، یازده در صد ذخایر ثابت شده نفتی زمین معادل ۱۳۰ میلیارد بشکه، و نیز دومین ذخایر گازی جهان، هجده در صد ذخایر ثابت شده گاز زمین، معادل ۲۶ تریلیون متر مکعب را در اختیار خود دارد. مهم‌ترین منطقه‌های نفتی این کشور مسجد سلیمان، هفتگل، گچساران، آغاجاری و شاه آباد (غرب) است.همچنین دریای مازندران نیز اندوخته نفتی بسیاری را در خود نهفته‌است. نفت قم نیز در حال استخراج است. بیشترین معادن در حال بهره برداری در استان خراسان وجود دارد.
دیگر معادن مهم کشور عبارت‌اند از: معادن ذغال سنگ، کانیهای فلزی: طلا، منگنز، کرومیت، مس، سرب، روی، نیکل، کبالت، نقره، معدنی شیمیایی: گوگود، نمک، سنگهای تزئینی، شن و ماسه و اورانیوم.
———————————————————————————————————
صنایع
عمده‌ترین صنایع کشور عبارت‌اند از: صنایع نفت، گاز، پتروشیمی، فولاد، نساجی، شیمیایی، غذایی، خودرو سازی، الکتریکی و الکترونیکی و… صنایع مهم دستی و خانگی و سنتی کشور عبارت‌اند از: فرش و قالی، گلیم و زیلو، منبت کاری، خاتم کاری و سفال سازی.
———————————————————————————————————
راهها
راه‌ها و وسایط نقلیه نیز دارای اهمیت است. راه آهن سرتاسری ایران راه آهن تهران به مشهد راه آهن تهران به تبریز تهران به کاشان، راه آهن بندرعباس به تهران وراه آهن بندرعباس به سرخس که به تازگی بهره برداری رسید و راههای دیگری که در دست ساخت است. جاده‌های شوسه همه شهرهای را بهم مربوط می‌سازد. راه‌های کشتیرانی در دریای خزر، دریای عمان وخلیج فارس است. راههای هوایی میان اغلب کشورهای بزرگ جهان و شهرهای درجه اول ایران برقرار است.
———————————————————————————————————
اقتصاد
مقالهٔ اصلی: اقتصاد ایران
در ۲۷ سال گذشته جمعیت ۳۶ میلیونی کشور به ۶۸ میلیون نفر افزایش پیدا کرده و نخستین موج این نسل جدید به بزرگسالی رسیده‌است. اکنون انبوه جوانان بیکار که در فضای انقلاب بزرگ شده‌اند، تهدیدی جدی برای ثبات داخلی ایران به شمار می‌روند. بر اساس آمارهای رسمی نرخ بیکاری به ۲/۱۲ درصد رسیده‌است اما کارشناسان رقم آن را ۲۰ درصد برآورد می‌کنند. محمد خاتمی رئیس جمهوری سابق می‌گوید «حضور سالانه ۷۰۰ هزار نفر به بازارکار معرف فشار شدیدی است که اقتصاد ایران ناگزیر به تحمل آن است.» حاکمیت جمهوری اسلامی که پس از انقلاب افزایش تعداد فرزندان را تشویق می‌کرد از یک دهه پیش برنامه کنترل جمعیت را در دستور کار قرار داده‌است.
هم‌زمان، روند تحولات سیاسی در داخل کشور و مسایلی که در زمینه روابط خارجی جمهوری اسلامی وجود دارد همچنان مانع از برخورد ریشه‌ای با مشکلاتی می‌شود که اقتصاد ایران با آنها دست به گریبان است. به همین دلیل نیز بسیاری از کارشناسان غلبه بر مشکلات اقتصادی و هموار ساختن مسیر توسعه پایدار در ایران را مستلزم رویکردی جامع به مسایل کشور می‌دانند.
در دوره(۱۳۸۳ – ۱۳۵۳)، نرخ تورم گاه به ۸/۶ درصد رسیده و گاه به مرز ۵۰ درصد نزدیک شده‌است و نرخ بیکاری زمانی ۹/۲ درصد و زمانی بیش از ۱۶ درصد بوده در حالیکه در زمینه بدهی خارجی، این رقم برای مدت‌ها صفر بوده ولی گاه چنان افزایش یافته که دولت را با بحران بازپرداخت مواجه کرده‌است. رهایی از اقتصاد متکی به نفت، ادامه سیاست‌های خصوصی سازی و همگام شدن با اقتصاد جهانی پیشنهادهایی است که از سوی تحلیلگران برای تثبیت اوضاع اقتصادی ایران مطرح می‌شود.
———————————————————————————————————
چشم‌انداز آینده
وابستگی شدید به درآمدهای غیر قابل اعتماد نفتی برنامه ریزی اقتصادی ایران را همواره شکننده کرده‌است. برنامه دولت این است که اتکا به بودجه درآمدهای نفتی را که ۸۰ درصد درآمدهای ارزی کشور را تشکیل می‌دهد، کاهش دهد اما هر گونه تلاش برای خارج کردن درآمدهای نفتی به معنای آن است که درآمدهای مالیاتی چند برابر شود.
صنعت ایران پس از سال‌ها همچنان زیر پوشش یک رشته قوانین حمایتی دولتی فعالیت می‌کند و اگر در معرض فشارهای رقابتی بین المللی قرار گیرد ممکن است بسیاری از کارخانه‌ها تعطیل شود و بیکاری افزایش یابد.
———————————————————————————————————
چشم‌انداز آماری
کارشناسان بانک جهانی در گزارش شاخصهای توسعه در سال ۲۰۰۵ میانگین رشد تولید ناخالص داخلی ایران در سال ۲۰۰۴ را شش و پنج دهم درصد تخمین زده‌اند که یک دهم درصد از سال ۲۰۰۳ کمتر است.
ایران همچنین از نظر نرخ تورم با ۱۶ درصد در سال ۲۰۰۳ در مکان شانزدهم جدول کشورهای دارای تورم دورقمی ایستاده‌است.
———————————————————————————————————
رشد اقتصادی‌ ایران
بانک جهانی در تازه‌ترین گزارش خود از نرخ بیکاری کشورهای خاورمیانه نرخ بیکاری نیروی کار ۱۵ تا ۶۴ ساله ایران را ۹ درصد اعلام کرد. صندوق بین المللی پول در آخرین برآورد خود از رشد اقتصادی کشورها در سال ۲۰۰۵ پیش بینی کرد: رشد اقتصادی ایران در این سال به ۵‎/۷ درصد برسد که بدین ترتیب نسبت به سال قبل از آن ۰‎/۱ درصد کاهش خواهد داشت.
———————————————————————————————————
رشد بدهی‌ ایران
بانک مرکزی ایران، حجم بدهی‌ها و تعهدات مالی کشور را تا پایان شهریور ماه سال ۱۳۸۴، چهل میلیارد و ششصد میلیون دلار اعلام کرد.
———————————————————————————————————
فرهنگ
مقالهٔ اصلی: فرهنگ ایرانی
فرهنگ ایرانی ریشه در تاریخ دارد. برای شناخت فرهنگ ایران باید به کشورهای مستقلی که در پیرامون ایران هستند نیز نگریست. افغانستان، تاجیکستان، ازبکستان، ترکمنستان، آذربایجان و حتی ارمنستان و گرجستان و همچنین کردهای عراق و ترکیه و پاکستان همگی کم یا زیاد گوشه‌ای از فرهنگ ایران را به ارث برده‌اند. حتی سرود ملی پاکستان به زبان پارسی است. در مجموع می‌توان عناصر فرهنگ ایرانی را که فراتر از مرزهای جمهوری اسلامی ایران است را به اختصار چنین برشمرد: ۱- زبان پارسی که مهم‌ترین شاخصه فرهنگ ایرانی است. ۲- اعیاد ملی از جمله نوروز. ۳- شخصیتهای اسطوره‌ای از جمله رستم. ۴- اساطیر تمثیلی همچون دیو، سیمرغ و … ۵- علم و هنر. ۶- معماری ایرانی. ۷- دین اسلام و بخصوص مذهب تشیع.
———————————————————————————————————
جمهوری اسلامی ایران

نشان ملی ایران

شعار ملی: استقلال آزادی جمهوری اسلامی
سرود ملی: سرود ملی ایران

پایتخت
– مختصات جغرافیایی تهران
35°41′ N 51°25′ E
بزرگ‌ترین شهر = تهران
زبان رسمی= زبان فارسی
نوع حکومت
• رهبر
• رئیس جمهور جمهوری اسلامی
سیدعلی حسینی خامنه‌ای
محمود احمدی‌نژاد
انقلاب اسلامی
اعلام پیروزی انقلاب
روز جمهوری اسلامی برکناری محمدرضا پهلوی
۲۲ بهمن ۱۳۵۷
۱۲ فروردین ۱۳۵۸
مساحت
– کل= ‪۱٬۶۴۸٬۱۹۵ km² ‫(۱۷ام)
– آبها (%) =۰٫۷

جمعیت
– براورد ۲۰۰۵= ‪۶۸٬۴۶۷٬۴۱۳ ‫(۱۸ام)
– تراکم جمعیت = ۴۱/km² ‫(۱۲۸ام)
‪۴۱/km² ‫(۱۲۸ام)

تولید ناخالص داخلی
(برابری قدرت خرید)
– کل= ۵۶۰٬۳۴۸٬۰۰۰٬۰۰۰ دلار (۱۹ام)
– سرانه براورد ۲۰۰۵= ۸٬۰۶۵ دلار (۷۷ام)

شاخص توسعه انسانی (۲۰۰۶) ۰٫۷۳۶ (۹۹ام) – متوسط
واحد پول= ریال ایران (‏IRR)
منطقه زمانی
– در تابستان (DST) (UTC+3.30)
بدون تغییر
کد بین‌المللی خودرو IR
دامنه اینترنتي= ir.
پیش‌شماره تلفن= +98